21 września w Jeleniewie na Podlasiu, w przeddzień 82. rocznicy powstania Junackich Hufców Pracy i w stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę, Komendant Główny Ochotniczych Hufców Pracy Bogdan Ścibut odsłonił w tamtejszej Szkole Podstawowej im. Danuty Siedzikówny „Inki” tablicę poświęconą pamięci junaków i kadry Junackich Hufców Pracy. Przed II wojną światową działała w Jeleniewie szkoła, która nosiła imię Junackich Hufców Pracy. Także w Jeleniewie pracował batalion JHP, którego junacy budowali drogę do Wiżajn. W sierpniu, podczas Święta Żołnierza, spotkał się z nimi właśnie w Jeleniewie Komendant Główny JHP płk Bogusław Kunc. Uroczystość, pod patronatem Programu „Niepodległa”, odbyła się z udziałem m.in. posłów na Sejm RP Lecha Antoniego Kołakowskiego, Bernadety Krynickiej i Dariusza Piontkowskiego, Wojewody Podlaskiego Bohdana Paszkowskiego, przedstawiciela Biskupa Ełckiego ks. dr. Karola Sokołowskiego, Komendanta Głównego Ochotniczych Hufców Pracy Bogdana Ścibuta, jego zastępców Renaty Wicha i Piotra Modzelewskiego oraz Dyrektora Wykonawczego KG Wojciecha Szewczyka, Krajowego Duszpasterza OHP ks. kanonika Jarosława Sroki, Wojewódzkiego Duszpasterza OHP Jana Nikodema Hołodoka, Podlaskiego Kuratora Oświaty Beaty Pietruszki, władz lokalnych, przedstawicieli służb mundurowych, nauczycieli, uczniów i mieszkańców Jeleniewa. Uczestniczyła w niej również rodzina patronki szkoły Danuty Siedzikówny „Inki”. Po mszy św., której przewodniczył ks. Karol Sokołowski, parlamentarzyści, Wojewoda Podlaski, Komendant Główny OHP, przedstawiciele władz lokalnych i dyrektor szkoły Bożena Sobieszczańska złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze pod pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego. W imieniu Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbiety Rafalskiej wieniec złożyła dyrektor Departamentu Rynku Pracy Ewa Flaszyńska. Podczas uroczystości odczytano list od minister Elżbiety Rafalskiej, w którym minister podkreśliła, że niepodległość, którą nasi przodkowie wywalczyli zbrojnie sto lat temu, kolejne generacje budowały ofiarną i rzetelną pracą, zarówno scalając Polskę po okresie zaborów, odbudowując ją z gruzów po zniszczeniach ostatniej wojny, jak i nadając jej nowe oblicze po demokratycznych przemianach 1989 roku. W swoim wystąpieniu Komendant Główny OHP powiedział m.in.: Poznając przeszłość przygotowujemy się lepiej do przyszłości. Wielu z nas ma tendencję do uznawania własnych wysiłków, własnej pracy, za istotniejszy od innych. Z powodu intensywnych zmian cywilizacyjnych związanych ze zmianami w przemyśle, gospodarce rolnej oraz z w wyniku wojen tracimy nader często ciągłość doświadczeń pokoleń. Zatracamy też wiedzę o tym, czego dokonali nasi poprzednicy. Tak też stało się ze znakomitym dorobkiem Junackich Hufców Pracy. Junacy uczestniczyli w latach 1936-1939 w budowie dróg, linii kolejowych, zapór wodnych, fortyfikacji wojskowych. Państwo realizowało w ten sposób kilka istotnych celów. W sytuacji poważnych trudności ze zdobyciem miejsca pracy po światowym kryzysie gospodarczym zapewniało tysiącom młodych ludzi zakwaterowanie, umundurowanie, wyżywienie i zatrudnienie przy pracach użytecznych społecznie i państwowo. Pracowali niestrudzenie do pierwszych dni września 1939 roku, mając niedoceniony wkład w umocnienia obronne II Rzeczpospolitej Polskiej. Wielu z nich, dzięki patriotycznemu wychowaniu w domu, szkole i Junackich Hufcach Pracy włączyło się w zbrojny ruch oporu przeciwko okupantom: niemieckiemu i sowieckiemu. Tu w Jeleniewie miało miejsce jedno z ważnych spotkań junaków z JHP z miejscową ludnością, w czasie budowy drogi. Był tu obecny Komendant Główny JHP płk Bogusław Kunc. Współpraca między mieszkańcami Jeleniewa i okolic, a junakami musiała być bardzo dobra, skoro postanowiono nadać tutejszej szkole powszechnej imię Junackich Hufców Pracy. Namawiam Was do poszukania we własnych rodzinach, u dziadków, wspomnień z 1938 roku, gdy junacy żyli wśród Waszych krewnych. Dla utrwalenia tych wydarzeń wmurowaliśmy tablicę upamiętniającą ich działalność. Czcząc pamięć uczestników Junackich Hufców Pracy i ówczesnych mieszkańców Jeleniewa dbamy o jakość korzeni własnej tożsamości, dla zrozumienia kim jesteśmy, skąd się wywodzimy, co jest dla naszej wspólnoty narodowej i państwowej najważniejsze. W ten sposób mała ojczyzna każdego z nas, związana z miejscem urodzenia, dorastania, nauki jawi się jako część naszej polskiej Ojczyzny. 2018 rok, 100 rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę jest dla nas motywacją do uhonorowania naszych poprzedników, podziękowaniem za trud włożony w pracę, pokłonem za odbudowę niepodległego państwa. Działajmy wspólnie, by być ich godnymi naśladowcami. Komendant Bogdan Ścibut złożył również hołd patronce szkoły ppor. Danucie Siedzikównie „Ince” oraz podziękował dyrektor szkoły Bożenie Sobieszczańskiej za gościnne przyjęcie. W trakcie spotkania w szkole zaprezentowano także sylwetkę Danuty Siedzikówny „Inki” oraz program muzyczno-poetycki w wykonaniu uczniów jeleniewskiej szkoły. Uroczystości towarzyszyła wystawa poświęcona historii Junackich Hufców Pracy przygotowana przez Komendę Główną OHP.        

Junackie Hufce Pracy powstały 22 września 1936 roku na mocy dekretu prezydenta RP Ignacego Mościckiego i ich głównym celem było zapewnienie dokształcenia, nauczenie zawodu, przeszkolenie wojskowe (mężczyźni) i wychowanie bezrobotnych młodych kobiet i mężczyzn w wieku 18-20 lat na dobrych obywateli, przyszłych obrońców kraju i rzetelnych ludzi pracy (cytat z broszury "Co to są JHP", rok. wyd. 1936). W roku 1938 zaczęto powoływać do JHP również absolwentów szkół średnich ogólnokształcących i zawodowych. Junakami byli Karol Wojtyła, Tadeusz Zawadzki "Zośka", Janek Bytnar "Rudy" czy Maciej Aleksy Dawidowski "Alek". Mężczyźni budowali drogi, boiska, strzelnice i stadiony sportowe; usypywali wały przeciwpowodziowe; zajmowali się regulacją rzek i potoków górskich; wykonywali prace melioracyjne, a w miarę narastania zagrożenia wojennego - fortyfikacje. Wzięli także udział w budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego oraz portu i miasta Gdyni. Kobiety, skupione w żeńskich kompaniach pracy, uprawiały ogrodnictwo, hodowały zwierzęta gospodarskie, zajmowały się krawiectwem oraz tkactwem, a także uczyły się prowadzić gospodarstwo domowe. II wojna światowa przerwała działalność Junackich Hufców Pracy, ale nie zakończyła ich służby dla ojczyzny. Jeden z batalionów walczył w kampanii wrześniowej pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga. Ostatnia, tragiczna karta w historii JHP została zapisana w 1940 r. – wśród zamordowanych przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu znaleźli się byli junacy oraz ich instruktorzy i dowódcy.

Fot. Magdalena Kleszczewska  

List Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbiety Rafalskiej

Szanowny Panie Komendancie, Dostojni Goście, Droga Młodzieży, 82 lata temu dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego powołano Junackie Hufce Pracy, których tradycje kontynuują dziś Ochotnicze Hufce Pracy. Podstawowe zadania obu tych organizacji są podobne: należy do nich pomoc młodym ludziom w ukończeniu szkoły, zdobyciu kwalifikacji zawodowych, znalezieniu pracy oraz przygotowanie do godnego i uczciwego życia. Hufce kojarzą się z chlubną polską tradycją. Już sama nazwa przywołuje na myśl zastępy zbrojnych rycerzy. Przed wojną w Junackich Hufcach Pracy jednym ze stopni służbowych był regimentarz - tak ongiś tytułowano dowódcę zastępującego hetmana. Junaków, bo tak ich nazywano, uczono patriotyzmu, poczucia dumy i godności narodowej, obowiązków obywatelskich, sumiennej pracy, poszanowania cudzej własności i mienia państwowego, współpracy w zespole, a także racjonalnego gospodarowania pieniędzmi i oszczędzania. Od momentu, gdy szeregi Hufców otwarto również dla absolwentów szkół średnich, w ich szeregach znaleźli się tak znamienici Junacy, jak Karol Wojtyła, późniejszy Ojciec Święty Jan Paweł II, Janek Bytnar ps. Rudy czy Tadeusz Zawadzki ps. Zośka. Wielu Junaków swój ostatni egzamin zdawało na frontach II Wojny Światowej. Tak jak patronka szkoły, w której odbywa się dzisiejsza uroczystość - Danuta Siedzikówna „Inka", sanitariuszka i łączniczka 5. Wileńskiej Brygady AK, zamordowana w więzieniu przez komunistycznych katów. Na krótko przed śmiercią pisała w grypsie z więzienia: ,,powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba”. Pamiętając o przypadającej w tym roku Rocznicy Odzyskania Niepodległości pamiętamy również o Tych, którym ją w największym stopniu zawdzięczamy. Dlatego korzystając z okazji Wam - Droga Młodzieży - współczesnym Junakom przekazuję wiązankę kwiatów do złożenia pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Niepodległość, jaką nasi przodkowie wywalczyli zbrojnie sto lat temu, kolejne generacje budowały ofiarną i rzetelną pracą. Zarówno scalając Polskę po okresie zaborów, odbudowując Ją z gruzów po zniszczeniach ostatniej wojny, jak i nadając Jej nowe oblicze po demokratycznych przemianach 1989 roku. Droga Młodzieży, dziś macie możliwość kontynuowania pięknych tradycji swoich poprzedników, a zarazem korzystania z nowoczesnych metod kształcenia w Ochotniczych   Hufcach Pracy. Możecie zdobyć jeden z ponad 60 zawodów, korzystać z krajowego i międzynarodowego pośrednictwa pracy, rozwijać zainteresowania i pasje. Życzę Wam, aby czas spędzony w Hufcach zaowocował w przyszłości udaną karierą zawodową, ukształtował Wasz charakter, zbudował mocny fundament do odpowiedzialnego    pełnienia ról w życiu rodzinnym i społecznym. Bo to, jaka będzie Polska w drugim stuleciu swojej Niepodległości zależeć będzie w dużej mierze od Was - Waszego pokolenia.

Serdecznie pozdrawiam i łączę wyrazy szacunku Elżbieta Rafalska

List Poseł na Sejm RP Bernadety Krynickiej

Szanowny Panie Komendancie Serdecznie dziękuję za zaproszenie na uroczystość upamiętniającą utworzenie Junackich Hufców Pracy. Prezydent RP Ignacy Mościcki powołał je do życia dekretem z 22 września 1936 r. Zadaniem, które przyświecało ich powstaniu była, pomoc młodzieży, jakbyśmy to dziś powiedzieli, zagrożonej wykluczeniem społecznym. Musimy pamiętać, że hufce powstały w okresie, gdy walczyliśmy ze skutkami wielkiego kryzysu gospodarczego, a w wiek dojrzały wchodziły sieroty wojny z bolszewikami. Hufce organizowały młodzież, dawały szansę na zdobycie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, wychowywały patriotów. Dekret, określał, że „służba pracy młodzieży jest zaszczytną służbą dla Narodu i Państwa, a polega na wykonywaniu pracy fizycznej dla potrzeb obrony Państwa lub jego interesów gospodarczych”. Działalność Junackich Hufców Pracy przynosiła więc korzyść zarówno państwu, jak i społeczeństwu. Szanowni Państwo, za niezwykle trafne uważam połączenie uroczystości upamiętniających utworzenie Junackich Hufców Pracy i stulecie odzyskania przez nasz kraj niepodległości. Wszyscy wiemy, że odrodzenie Polski po 123 latach niewoli było możliwe dzięki bohaterstwu i patriotyzmowi naszych przodków. Rzadko jednak pamiętamy, że równie ważna była praca. Ciężka praca Polaków, wykonywana mimo restrykcji zaborców, a służąca rozwojowi naszej gospodarki i rozbudzająca patriotyczne postawy społeczeństwa. Dzięki niej mogliśmy nie tylko odzyskać niepodległość, ale i ją utrzymać – już w 1920 r. odparliśmy przecież bolszewicką nawałę. „Udało nam się szybko scalić w jedno państwo trzy obszary, które przez okres zaborów rozwijały się odrębnie, były na różnym poziomie rozwoju gospodarczego. Nadrabialiśmy opóźnienia jakie mieliśmy w stosunku do europejskich państw swobodnie rozwijających się w XIX w. Ogromnym nakładem sił goniliśmy świat. Zbudowaliśmy Gdynię i Centralny Okręg Przemysłowy. Niewątpliwe sukcesy naszego odradzającego się państwa były możliwe dzięki swoiście rozumianej idei pracy. W 1946 r. w książce pt. „Duch pracy ludzkiej” kard. Stefan Wyszyński określał ją tak: „Praca musi w nas – w oparciu o naszą rozumność i wolność – kształcić sumienność, obowiązkowość, i odpowiedzialność. Wtedy dopiero będzie ona pracą istoty rozumnej. Tak rozumiana praca wskazuje nam od razu dwa cele, które każdy człowiek w swej osobistej pracy powinien tu osiągnąć: udoskonalenie rzeczy i udoskonalenie człowieka pracującego”. Odsłonięta dziś tablica poświęcona Junackim Hufcom Pracy będzie nam przypominać o etosie pracy, jaki był wpajany młodzieży w tej organizacji. Tę chlubną działalność z powodzeniem kontynuują dziś, (dowodzone przez Komendanta Głównego Bogdana Ścibuta) Ochotnicze Hufce Pracy. W setną rocznicę odzyskania przez nasz kraj niepodległości, życzmy sobie nawzajem, byśmy właśnie w taki sposób rozumieli pojęcie „pracy”, bo jak powiedział Cyprian Kamil Norwid „Ojczyzna to nasz wielki zbiorowy obowiązek”.

Z wyrazami głębokiego szacunku Poseł na Sejm RP Bernadeta Krynicka

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości