18 stycznia uczestnicy Ośrodka Szkolenia i Wychowania w Nowym Sączu grupy wychowawczej w Krynicy Zdroju obejrzeli w Muzeum Nikifora wystawę zatytułowaną „Ludowy obraz świata” prezentującą szopki i figurki do szopek ze zbiorów Działu Etnografii oraz Działu Współczesnej Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.
Prezentowane na wystawie najstarsze i najcenniejsze szopki oraz kukiełki wykonane zostały przez artystów ludowych Sądecczyzny m.in. komplet lalek z pocz. XIX w. pochodzący z Brzeznej, szopka z zestawem kukiełek wykonana przez Józefa Grucelę z Piwnicznej i szopka wzorowana na szopkach krakowskich. Podczas zwiedzania wystawy uczestnicy dowiedzieli się, że tradycja wykonywania szopek w Polsce sięga schyłku XIII wieku i została zapoczątkowana przez Zakon Franciszkanów. Największy podziw wśród uczestników wzbudziła szopka kukiełkowa, określana także jako „zdechła szopka” (w odróżnieniu od „szopki żywej”, czyli herodów). W tradycji ludowej Sądecczyzny była jedną z najpopularniejszych form przedstawień kolędniczych. Za pomocą lalek kolędnicy, którzy odwiedzali domy od dnia św. Szczepana do Trzech Króli, odgrywali biblijną historię narodzenia Jezusa i spisku króla Heroda. Charakterystyczne dla „zdechłej szopki” były rozbudowane scenki świeckie, które w żartobliwy sposób obrazowały życie wsi. Młodzi ludzie z dużym zainteresowaniem podziwiali drewniane figurki były wśród nich postacie nawiązujące do scen biblijnych Maryja, Józef i Dzieciątko w żłóbku, Herod , Żyd opowiadający, gdzie narodził się Bóg, śmierć z kosą. Postacie znane z życia wsi i z wyobrażeń o zaświatach, m.in. żebrzący dziad z workiem, tańcząca para ubrana po lachowsku, muzykanci czy chłop pędzący bimber, druciarz, szklarz i kominiarz. Uczestnicy mieli możliwość podziwiać precyzję wykonania przedstawionych kukiełek, co świadczy o wielkiej pomysłowości, zaangażowaniu i wyobraźni artystów ludowych. Zwiedzanie wystawy miało na celu przypomnienie dawnych tradycji związanych z okresem Świąt Bożego Narodzenia i zwyczajów naszego regionu.
Fot. 1 Młodzież przed wejściem na wystawę szopek
Fot. 2, 3, 4, 5 Uczestnicy podczas zwiedzania wystawy „Ludowy obraz świata”
Tekst i zdjęcia – Monika Gajowska