„Po sowiecko-niemieckim rozbiorze Polski we wrześniu 1939 roku masowe wywózki Polaków na Syberię były jednym z podstawowych instrumentów polityki okupacyjnej władz sowieckich. Miały one dwa podstawowe cele: eksterminację polskich elit politycznych, intelektualnych i gospodarczych oraz czystki etniczne. [...] Deportacje zapoczątkowywały gehennę kilkuset tysięcy polskich obywateli, którzy znaleźli się na „»nieludzkiej ziemi«¹”

We wrześniu przypada 83. rocznica napaści Związku Sowieckiego na Polskę. W wyniku działań sowietów ok. 140 tys. Polaków zostało deportowanych w głąb ZSRR przede wszystkim na Syberię i do Kazachstanu. Dnia 17 września świętowano również Światowy Dzień Sybiraka.

Z tych rocznicowych okazji uczestnicy Hufca Pracy w Zambrowie, uczniowie kl. III Branżowej Szkoły I st. w Ciechanowcu wysłuchali niecodziennej lekcji historii. Komendant Hufca Pracy w Zambrowie Grażyna Dembek oraz wychowawca klasy Agnieszka Kędzierska zapoznały uczestników z historią związaną z deportacją osób na Syberię. W dalszej kolejności młodzież oglądała film dokumentalny, w którym prezes Związku Sybiraków w Zambrowie Roman Kalista przedstawiał swoje świadectwo z deportacji jego rodziny oraz innych Polaków na Syberię w 1940 r.

Młodzież z zainteresowaniem słuchała wspomnień z życia Sybiraka, które dla niego są do dnia dzisiejszego bardzo bolesne i wzruszające, łamiące głos i wyciskające łzy z oczu. Na podstawie fragmentów wymienionego filmu dokumentalnego, uczestnicy hufca mieli okazję poznać m.in. warunki, w jakich byli przewożeni Polacy na Syberię w wagonach bydlęcych, w jakich warunkach żyli w łagrach, gdzie pracowali. Ze wzruszeniem pan Roman opowiadał również o walce ludzi i jego matki o kawałek chleba i o przeżycie. „Noc 10 lutego 1940 r. wyryła piętno w psychice i osobowości ludzi deportowanych na Syberię na całe życie. A zima była sroga tego roku. 40-stopniowy mróz skuł tę syberyjską ziemię” – tak wspomina bohater filmu.

 „W bibliotece gminy Łomża - w Podgórzu, stanął pomnik w tym symbolicznym miejscu, gdzie rozpoczęła się przymusowa gehenna mieszkańców Podgórza spędzonych o świcie 10 lutego 1940 roku". Są tam także słowa: "Przeżyliście by mówić o tamtym czasie, by nieść pamięć i dawać świadectwo historii"².

Mało zostało już świadków tamtych zdarzeń, ale dopóki żyją, będziemy pielęgnować w młodym pokoleniu pamięć o tych tragicznych dla narodu polskiego ciężkich czasach. Hufiec Pracy w Zambrowie od lat współpracuje ze Związkiem Sybiraków, wykonując przez młodzież i kadrę różne działania na rzecz seniorów.

Autor tekstu i zdjęć: Grażyna Dembek – Komendant Hufca Pracy w Zambrowie

¹ https://www.nck.pl/upload/deportacje_polakw_na_syberi_w_xx_wieku433.pdf
² https://www.narew.info/wiadomosci/19631,przezyli-by-mowic-o-tamtym-czasie-foto